მამულისათვის თავდადებული

შერიფ (ალექსანდრე) ხიმშიაშვილის სახლ-მუზეუმი

შერიფ ხიმშიაშვილის სახლ-მუზეუმი დაარსდა 2002 წელს ზემო აჭარაში, სხალთაში შერიფ ხიმშიაშვილის ყოფილ საცხოვრებელ სახლში, რომელიც მდებარეობს სხალთა-ხიხანის ხეობაში, მდინარე სხალთისწყლის მარცხენა სანაპიროზე.

შერიფ ხიმშიაშვილი

 1877-1878 წლების რუსეთ-თურქეთის ომის დროს აჭარელთა ცნობილმა თავკაცმა შერიფ ხიმშიაშვილმა ყველაფერი გააკეთა რათა სამხრეთ-დასავლეთ საქართველო დედასამშობლოს დაბრუნებოდა. შერიფ ხიმშიაშვილმა და მისმა შთამომავლებმა პირნათლად შეასრულეს მთი სახელოვანი წინაპრის სელიმ ხიმშიაშვილის ანდერძი, რომელიც წარმოთქვა სიკვდილის წინ - "მართალია მე თავს მჭრით, მაგრამ გეტყვით გურჯისტანი ოსმალოს სამუდამოდ არ შეგრჩებათ, ამის ხსოვნას მე ჩემს შვილებს დავუტოვებო."

ექსკურსია მუზეუმში

სხალთის მონასტერი

სხალთის მონასტერი

    სხალთის ეკლესია უდიდესი მნიშვნელობის ძეგლს წარმოადგენს  და საპატიო ადგილი უკავია ქართული ხუროთმოძრვრების სხვა იშვიათ ნიმუშებს შორის.ეკლესიის აგების შესახებ ცნობები დაცული არ არის . მკვლევარების აზრით სხალთის ეკლესია ქართული ხუროთმოძღვრების აყვავების ხანას , X- XIII საუკუნეებს მიეკუთვნება.

    იგი აშენებულია გზის მარჯვენა მხარეს მდინარე სხალთისა და მისი შენაკადის - ფაჩხისწყალს შორის მდებარე მაღალი მთის ოდნავ მოვაკებულ ტერასაზე.მოედანი შემოფარგლულია მრავალჯერ აღდგენილი საკმაოდ ვრცელი გალავნის კედლით და მისი კონფიგურაცია რელიეფითაა განპიროვნებული. პლატო, რომელზედაც ზღუდეა აშენებული, მოქცეულია სხალთის და მის მარჯვენა შენაკად ფაჩხისწყალს შორის. ძველად სწორედ აქ გაივლიდა ბათუმსა და არდაგანს თუ ახალციხეს შორის დამაკავშირებელი საქარავნო გზა (ამჟამად სამანქანე გზა). 

     ხუროთმოძრვრების ეს იშვიათი ნაგებობა იმაზე მიგვითითებს, რომ სხალთა თავის დროზე ერთ-ერთ დიდ დასახლებულ ადგილს წარმოადგენდა მთელ აჭარაში.ასეთი დიდი მოცულობის ტაძრის აგება მოსახლეობის ეკონომიკური და კულტურული ძლიერებით და დიდი სულიერი მოთხოვნილებით იყო ნაკარნახევი.აქვე ამ ტაძრის ეზოში არის მცირე ეკლესიის შენობის საძირკვლის ნაშთები.აქვე არის მარანი და საყოფაცხოვრებო მნიშვნელობის ნაგებობის ნაშთები, რომლებიც იმაზე მიუთითებს ,რომ სხალთა თავის დროზე მჭიდროდ დასახლებულ ადგილს წარმოადგენდა. როგორც ტაძრის , ისე სხვა ნაგებობების შესახებ არავითარი ცნობები არ არის დაცული ისტორიულ საბუთებში. ისტორიკოსებიცა და მოგზაურებიც ძირითადად ჩვენამდე კარგად მორწეული სხალთის ტაძრის აღწერითა და ზოგადი დათარიღებით შემოიფარგლებიან. 

    პირველი მკვლევარი, ვისი ყურადღებაც მიიქცია სხალთის ტაძარმა, იყო დ. ბაქრაძე. "სხალთის ეკლესიის შესახებ ... ჩვენ მხოლოდ ის ვიცით, რომ მეფე ალექსანდრე I ( XV ს. ) გუჯრით სოფელი სხალთა მცხეთის საპატრიარქო კათედრის კუთვნილებად იყო აღიარებული. გარდა ამისა ზოგი ადგილობრივი მოხუცი მარწმუნებდა, თითქოს სხალთის ეკლესია საეპისკოპოსო ყოფილიყოს, მაგრამ ამის დამამტკიცებელი არავითარი ცნობა არ მოგვეპოვება."

   (დ. ბაქრაძე, არქეოლოგიური მოგზაურობა გურიასა და აჭარაში, 1987, გვ. 57.)სხალთის ტაძარი დარბაზული ტიპის ნაგებობაა, აღმოსავლეთიდან გამოწეული შვიდწახნაგა საკურთხევლით და სამხრეთისა და დასავლეთის შემდგომი მინაშენებით.სოფელი სხალთა სხალთისწყლის მარჯვენა ნაპირზე მდებარეობს. XVIII-XIX საუკუნეების მიჯნაზე მთელი სხალთა შერიფ ბეგ ხიმშიაშვილს "ეკუთვნოდა". 1873 წელს აქ მისთვის საზამთრო რეზიდენცია აუშენებიათ.

"სხალთის მონასტერი"